Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i uzyskujesz wysokie przychody to warto wiedzieć, że z dniem 1 stycznia 2019 r. wprowadzona została nowa instytucja opodatkowania dochodu, tzw. danina solidarnościowa, która wynosi 4%. Osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą zobowiązane są do dnia 30 kwietnia złożyć zeznanie za pomocą deklaracji DSF-1 o wysokości daniny solidarnościowej za poprzedni rok.
Jest to inaczej zwany III próg podatkowy 2022 dla najbogatszych. Osoby o najwyższych dochodach, przekraczających rocznie 1.000.000 zł opodatkowane są dodatkowym podatkiem. Tym samym ich dochody opodatkowane są co do zasady szczególnym rodzajem III stopniowej skali podatkowej.
1. Kogo obowiązuje danina solidarnościowa?
Danina solidarnościowa jest świadczeniem uregulowanym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Rozdział 6a (przepisy art. 30h–30i) ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2019 r.
Istota daniny solidarnościowej sprowadza się do obowiązku zapłaty przez osoby fizyczne zarabiające powyżej 1.000.000 zł (jednego miliona złotych) zapłaty 4% podstawy obliczenia tej daniny. Daninę solidarnościową w wys. 4% zobowiązany jest każdy człowiek, który osiąga w Polsce przychody z określonych źródeł, w tym Polacy, a także obcokrajowcy.
Danina solidarnościowa jest dodatkowym obciążeniem podatkowym, który występuje niezależnie od podatku dochodowego.
Celem wprowadzenia daniny solidarnościowej jest pobór daniny od najbogatszych, który wesprze Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.
2. Od jakich dochodów zapłacisz daninę?
Niektóre przychody/dochody osiągane przez osoby fizyczne są wyłączone z obowiązku z podstawy do wyliczenia daniny solidarnościowej, a są to m.in.:
• dochody z dywidend,
• dochody ze zbycia nieruchomości,
• nieujawnionych źródeł przychodów,
• osoby osiągające przychody opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym, jak przykładowo kartą podatkową czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• dochody osób fizycznych podlegających ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.
3. Osoba fizyczna osiągająca dochód powyżej 1.000.000 zł (jednego miliona złotych) z poniższych tytułów powinna zapłacić daninę solidarnościową:
• art. 27 (dochody opodatkowane według skali podatkowej, m.in. dochody z pracy, działalności gospodarczej, emerytur, rent, wynagrodzenia z umów zlecenia i o dzieło, praw autorskich i in.),
• art. 30b (dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, z odpłatnego zbycia udziałów i akcji oraz z tytułu objęcia udziałów i akcji za aport),
• art. 30c (dochody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej uzyskane w razie wyboru stawki liniowej w wysokości 19%),
• art. 30f (dochody zagranicznej spółki kontrolowanej).
Analogiczne stanowisko zaprezentowano w interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego z 7 października 2019 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.404.2019.1.KO.
Przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej nie będą brane pod uwagę dochody osiągnięte za granicą, zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, o których mowa w art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. metoda wyłączenia).
4. Jak obliczyć podstawę opodatkowania?
Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1.000.000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, 30c oraz 30f u.p.d.o.f. (są to dochody wskazane w punkcie wyżej). Dochody te można pomniejszyć o odliczone od dochodów:
• kwoty składek na ubezpieczenie społeczne (w tym zagranicznych),
• kwoty uwzględnione w podstawie opodatkowania podatnika dywidendy otrzymanej od zagranicznej jednostki kontrolowanej,
• kwoty dochodu z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w części uwzględnionej w jego podstawie opodatkowania.
Nie podlegają więc odliczeniu pozostałe odliczenia przewidziane w rozliczeniu rocznym osoby fizycznej, takie jak: wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, darowizny, ulga rehabilitacyjna.
Reasumując, algorytm obliczenia podstawy daniny solidarnościowej przedstawia się następująco:
∑ dochodów – kwoty pomniejszające – 1.000.000 zł = podstawa obliczenia daniny solidarnościowej.
Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej zaokrągla się do pełnych złotych w analogiczny sposób, jak podstawę obliczenia podatku (końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 groszy i więcej – podwyższa się do pełnych złotych).
PRZYKŁAD nr 1.
Pani Małgorzata wraz z mężem prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki jawnej. Wstępny dochód przypadający łącznie na wspólników z uwzględnieniem odliczeń wynosi 1.900.000 zł.
Danina solidarnościowa dotyczy osób fizycznych, każdej osoby odrębnie, z tego też względu w przypadku małżeństw, którzy dokonują wspólnego rozliczenia rocznego, pozostaje to bez wpływu na ustalanie obowiązku uiszczenia daniny.
W analizowanym przypadku dochód każdego z małżonków rozpatrywany jest odrębnie dla potrzeb ustalenia daniny solidarnościowej. Planowany dochód po uwzględnieniu przysługujących odliczeń nie przekroczy 1.000.000 zł, z tego też względu żaden z małżonków nie będzie zobowiązany do uiszczenia daniny solidarnościowej.
PRZYKŁAD nr 2.
Pani Irena osiągnęła dochód z prowadzonej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych w kwocie 850.000 zł (osiemset pięćdziesiąt tysięcy złotych). Z umowy o pracę jego dochód wyniesie 70.000 zł (siedemdziesiąt tysięcy złotych). Ponadto Pani Irena jest wspólniczką spółki jawnej, której dochód przypadający na jej osobę wyniósł 125.000 zł (sto dwadzieścia pięć tysięcy złotych). Przyjmując uproszczenie, iż w powyższym przykładzie nie uwzględniamy odliczeń przysługujących przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, dochód Pani Ireny za 2021 r. wyniósł 1.045.000 zł (jeden milion czterdzieści pięć tysięcy złotych).
W konsekwencji podstawa obliczenia daniny solidarnościowej wyniesie 45.000 zł (czterdzieści pięć tysięcy złotych). Pani Irena zobligowana została zgodnie z ustawą do uiszczenia w terminie do 30 kwietnia 2022 r. daniny solidarnościowej w wysokości 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych), co wynika z obliczenia: 45.000 zł x 4%.
Gdyby Pani Irena rozważała wspólne rozliczenie z małżonkiem za rok 2021, a jej mąż nie osiągnąłby żadnych przychodów. Pomimo wspólnego rozliczenia Pani Irena i tak byłaby zobowiązana do uiszczenia daniny solidarnościowej.
Dlaczego? Wynika to z faktu, iż w przypadku wspólnych rozliczeń podatników do obliczania daniny solidarnościowej posługuje się pojęciem „dochód”. Fakt wspólnego rozliczenia z małżonkiem bądź samotnie wychowywanym dzieckiem nie skutkuje prawem do wykazania połowy dochodu jako podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Z kolei osoby prowadzące działalność gospodarczą, opodatkowani kartą podatkową i zryczałtowanym podatkiem dochodowym wyłączeni są z kręgu podmiotów zobowiązanych do uiszczenia daniny solidarnościowej.
PRZYKŁAD nr 3.
Syn Pani Ireny – Szymon – prowadzi działalność gospodarczą. W 2022 r. zdecydował, że opodatkowany będzie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (spełnia warunki do zastosowania opodatkowania w tej formie). Pan Szymon szacuje, że jego dochody wyniosą 1.350.000 zł (jeden milion trzysta pięćdziesiąt złotych).
W tym momencie warto również pamiętać, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą płacić podatnicy, których przychody nie przekraczają 2.000.000 euro (dwa miliony euro). Prawo do kwartalnego rozliczenia ryczałtu mają podatnicy, których przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki – w roku poprzedzającym rok podatkowy – nie przekroczyły kwoty 200.000 euro (dwieście tysięcy euro). Dochody osiągnięte przez Pana Szymona z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegające opodatkowaniu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie będą podlegały obowiązkowi uiszczenia daniny solidarnościowej.