Stan na dzień 2022-11-04
Prace inwentaryzacyjne wykonywane są w okresie od 01 października do 15 stycznia roku następnego?
Jednostki, zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości (UoR), przeprowadzają inwentaryzację na ostatni dzień każdego roku obrotowego. W odniesieniu do określonych grup składników majątku jednostki, zgodnie z art. 26 ust. 3 UoR, dopuszcza przeprowadzenie inwentaryzacji w terminie od 01 października do 15 stycznia następnego roku lub w dowolnym momencie w okresie roku, dwóch lub czterech lat.
Termin ustalania spisu z natury ustala się na ostatni dzień miesiąca. Taka data ułatwia uzgodnienia wyników spisu z natury z bieżącą ewidencją księgową.
Warto również widzieć, jakie aktywa są inwentaryzowane drogą spisu z natury:
- rzeczowe składniki aktywów obrotowych znajdujące się na terenie niestrzeżonym, lecz nieobjęte ewidencją ilościowo-wartościową,
- środki trwałe znajdujące się na terenie niestrzeżonym – z wyjątkiem środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości,
- maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie znajdujących się na terenie niestrzeżonym,
- składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania; należy pamiętać, aby o wynikach spisu powiadomić właścicieli tych składników; obowiązek inwentaryzacji obcych aktywów nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.
Istotnym elementem zakończenia roku obrotowego jest również inwentaryzacja aktywów drogą uzyskania potwierdzenia salda. W ten sposób można potwierdzić salda: - należności, w tym udzielonych pożyczek (z wyjątkiem inwentaryzowanych w drodze weryfikacji),
- powierzone kontrahentom własne składniki aktywów.
Bardzo ważne jest to, że stan aktywów ustalony drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda przed ostatnim dniem roku obrotowego podlega korekcie o przychody (korekta in plus) i rozchody (korekta in minus), jakie nastąpiły między przeprowadzoną na określony dzień inwentaryzacją w drodze spisu z natury lub potwierdzenia salda a datą, na którą ustalono stan zapasów według ksiąg rachunkowych. Stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym. Wyłącznie na ostatni dzień roku obrotowego można przeprowadzać następujące prace inwentaryzacje:
1 – drogą spisu z natury:
– aktywa pieniężne, czyli krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy (z wyjątkiem gromadzonych na rachunkach bankowych),
– papiery wartościowe w postaci materialnej,
– produkty w toku produkcji,
– materiały, towary i produkty gotowe, określone w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości, których wartość odnosi się w koszty na dzień ich zakupu lub w momencie ich wytworzenia,
2 – drogą potwierdzenia sald:
– aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki,
– papiery wartościowe w formie zdematerializowanej,
3 – drogą weryfikacji:
– środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony,
– grunty oraz prawa zakwalifikowane do nieruchomości (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego i spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego),
– należności sporne i wątpliwe, a w bankach również należności zagrożone,
– należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych,
– należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych,
– inne aktywa i pasywa, których zinwentaryzowanie w drodze spisu z natury lub uzgodnienia sald z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe, w tym m.in.: środki trwałe w budowie, z wyjątkiem maszyn i urządzeń, towary w drodze, wartości niematerialne i prawne, inwestycje zaliczone do finansowych aktywów trwałych, rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów, kapitały (fundusze) własne, rezerwy i odpisy aktualizujące, fundusze specjalne, aktywa i pasywa ewidencjonowane pozabilansowo.
Kierownik jednostki przeprowadza również prace inwentaryzacje wykonywane na dowolny moment w drodze spisu z natury:
=> raz w roku (w dowolnym momencie roku obrotowego):
– zapasy towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową, w punktach obrotu detalicznego jednostki,
– zapasy drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną,
=> raz w ciągu dwóch lat (w dowolnym momencie w ciągu dwóch lat):
– zapasy materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową,
=> raz w ciągu czterech lat (w dowolnym momencie w ciągu czterech lat):
– nieruchomości zaliczane do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujące się na terenie strzeżonym inne środki trwałe oraz maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie.
Z powyższego opracowania można podsumować, iż inwentaryzacja to spis z natury, który polega na ustaleniu przez pomiar rzeczywistego, ilościowego i jakościowego stanu składników majątku na określony dzień, ich wycenie, porównaniu z danymi z ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnieniu i rozliczeniu ewentualnych różnic inwentaryzacyjnych. Stan ilościowy każdego składnika zapasów ustala się stosownie do jego charakteru przez liczenie (sztuki), ważenie, pomiar długości, powierzchni lub objętości z użyciem odpowiednich urządzeń pomiarowych. W przypadku, gdy pomiar taki jest niewykonalny,stosuje się pomiar szacunkowy. Ważne jest, aby kierownik jednostki przed samym wykonywaniem liczenia aktywów, za pomocą którego powstanie spis z natury ustalił skład zespołu spisowego w przedsiębiorstwie, które będą brały czynny udział. Inwentaryzację należy przeprowadzić w zespole co najmniej dwuosobowym, zawsze w obecności osoby materialnie odpowiedzialnej za powierzone mienie, przy czym osoba ta nie wchodzi w skład zespołu spisowego. Jedna osoba z zespołu spisowego ustala stan faktyczny, a druga spisuje stan w arkuszu spisowym.
Nasze księgowe w biurze rachunkowym wspierają kierowników jednostki w zakresie ustalania spisu z natury. Dysponujemy odpowiednimi arkuszami, wiedzą i doświadczeniem. Spis z natury to ważna sprawa w każdej jednostce, która zobligowana jest do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych. Wiele z wymienionych składników majątku weryfikuje księgowa we współpracy z kierownikiem jednostki. Mam nadzieję, że poruszone treści przydadzą się nie tylko wspólnikom w spółkach, ale także księgowym i innym osobom odpowiedzialnym za spis z natury w przedsiębiorstwie.