Każda jednostka gospodarcza jest zobowiązana do ujmowania wszelkich przychodów i kosztów związanych z rodzajem działalności, jaką prowadzi. Organizacje pozarządowe jako osoby prawne zobligowane są do ewidencji przychodów i kosztów poprzez ich ewidencję w księgach handlowych. Ze względu na swoją wagę i znaczenie w przedsiębiorstwie stały się one obiektem zainteresowania i z tego też powodu zostały dokładnie omówione w niniejszej pracy. W każdej organizacji pozarządowe przychody oraz koszty rozkładają się nieco inny sposób. Zależy to przede wszystkim od rodzaju działalności, jaką dana fundacja prowadzi. Ich głównym celem nie jest osiąganie zysków, a realizacja celów statutowych. Oczywiście aby organizacja pozarządowa mogła realizować swoje cele statutowe musi osiągać przychody. Tematem pracy jest „Ujęcie przychodów i kosztów w rachunkowości organizacji pozarządowych na przykładzie wybranej fundacji”. Autorka pracy pragnie objaśnić jak ważne jest w organizacji pozarządowej, jaką jest fundacja, prawidłowe pod kątem rachunkowości ukazanie przychodów i kosztów w księgach handlowych.
Celem pracy jest analiza tematu przychodów i kosztów w teorii nawiązując do powszechnie dostępnej literatury. Podstawowym celem pracy jest pokazanie, co to są przychody i koszty w organizacjach pozarządowych. Kolejnym celem pracy jest przedstawienie zasad rachunkowości, jakie osoba prawna musi stosować, aby prawidłowo rozliczać się na przykład względem urzędu skarbowego. Autorka chciała również przedstawić specyfikę prowadzenia rachunkowości fundacji, gdzie przychody i koszty nie są ujmowane jak w zwykłym przedsiębiorstwie, które nastawione jest na osiąganie przychodów i zarabianie na siebie. Jednak najbardziej istotnym celem pracy jest ukazanie, jak ogromną rolę w omawianej fundacji stanowi prawidłowe ujmowanie przychodów i koszty.
Pierwszy rozdział niniejszej pracy omawia teoretyczne zasady prowadzenia rachunkowości przez osoby prawne. Mówi o tym, co to jest rachunkowości, kto i w jaki sposób powinien stosować zasady opisane w ustawie o rachunkowości. Rozdział ten przedstawia także bliżej, jakim tworem jest organizacja pozarządowa i czym różni się od zwykłego przedsiębiorstwa. Początkowo rozdział ten pokazuje, czy organizacja pozarządowa może prowadzić działalność statutową i gospodarczą, aby w dalszej części pracy pokazać, w jaki sposób można rozróżnić rodzaje prowadzonej przez fundację działalności. Szczegółowo omawia dokładny podział przychodów i kosztów na działalność nieodpłatną, odpłatną oraz gospodarczą, powołując się na literaturę fachową oraz na obowiązujące akty prawne zajmujące się tymi aspektami działalności fundacji. W tej części pracy ukazano również możliwość zaangażowania w realizację celów statutowych wolontariuszy i na jakie zasady należy przy tym stosować zgodnie z kodeksem pracy. Zaznaczono tutaj, że organizacja pozarządowa może również zaliczać w koszty diet i podróży służbowych, jakie wolontariusz poniósł w celu zrealizowania zadania publicznego. Kolejny punkt rozdziału dokładnie omawia zakres i ujęcie zarówno w przychodach jak i kosztach realizację działalności odpłatnej. Zauważa się również, iż podstawowym aspektem dotyczącym fundacji jest realizacja celów statutowych poprzez działalność nieodpłatną, która jest działalnością wiodącą. W rozdziale tym przedstawiono również jak cienka jest linia pomiędzy działalnością odpłatną a gospodarczą oraz informacje dotyczące przedmiotu prowadzenia tych dwóch działalności. Mówi on również o tym jak bardzo ważne jest wyodrębnienie nie tylko przychodów i kosztów w zakresie każdego rodzaju działalności prowadzonej przez fundację, ale również oddzielnie wyniku finansowego na każdej prowadzonej działalności. Kolejnym niezwykle istotnym tematem poruszanym w tym rozdziale jest specyfika rachunkowości podmiotów ekonomii społecznej, gdzie szczegółowo zostały omówione zasady rachunkowości, jakie winna stosować organizacja pozarządowa. Dodano to również krótką informację o zmianie przepisów dotyczących sprawozdań finansowych fundacji i stowarzyszeń, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
Drugi rozdział pracy zajmuje się ukazaniem i ewidencją przychodów i kosztów organizacji pozarządowej posiadającej status organizacji pożytku publicznego. Przedstawione zostały tutaj zasady ujmowania zarówno przychodów jak i kosztów w ramach działalności nieodpłatnej, odpłatnej i gospodarczej. Rozdział ten pokazuje w jaki sposób należy ewidencjonować otrzymane darowizny, środki pieniężne otrzymane w ramach dotacji oraz jak należy ewidencjonować przychody z przekazanego przez urząd skarbowy 1 % na rzecz fundacji. Pokazano również, w jaki sposób należy ujmować przychody w ramach działalności odpłatnej. Jako, że niniejsza praca mówi o wszelkich przychodach organizacji pozarządowych, nie mogło również zabraknąć informacji o przychodach z działalności gospodarczej, którą jednostka może prowadzić ubocznie, by środki pieniężne zdobyte w ramach działalności gospodarczej pomogły w realizacji celów statutowych. Rozdział przedstawia również sposób ewidencji kosztów w układzie rodzajowym i funkcjonalnym organizacji pozarządowej. Prezentuje ujęcie podstawowych kosztów generowanych przez fundację w celu realizacji określonych zadań.
Trzeci rozdział pracy zajmuje się charakterystyką omawianej fundacji. Przedstawiono tutaj zasady rachunkowości oraz obowiązki sprawozdawcze, jakie musi stosować fundacja. Kolejny punkt rozdziału został poświęcony analizie przykładowego planu kont, za pomocą którego organizacja pozarządowa powinna ewidencjonować przychody i koszty. Przedstawiono również na schemacie przykładowe operacje gospodarcze, które pojawiły się w fundacji w danym roku obrotowym oraz jak na podstawie tychże operacji kształtuje się rachunek wyników sporządzony przed zmianami ustawy o rachunkowości. Ostatni punkt rozdziału trzeciego zajmuje się analizą struktury i dynamiki przychodów w omawianej fundacji na podstawie analizy całkowitych przychodów za rok 2013.
Dane źródłowe potrzebne do przeprowadzenia analizy struktury i dynamiki przychodów zaczerpnięte zostały bezpośrednio z rachunku wyników sporządzonego jako załącznik do sprawozdania finansowego za rok 2014. Na podstawie otrzymanych danych stworzono odpowiednie tabele, które zostały przedstawione w sposób jasny i czytelny dla każdego odbiorcy. Na podstawie wyżej wymienionych tabel utworzono wykresy, które w sposób obrazowy pokazują strukturę przychodów oraz ich dynamikę. Następnie wykresy przeanalizowano oraz zamieszczono do ich analizy stosowne komentarze.
Podczas pisania niniejszej pracy odwołano się do różnego rodzaju literatury źródłowej. Autorka chciała w ten sposób pokazać jak postrzeganie przychodów i kosztów ma wpływ na całokształt pokazania sytuacji gospodarczej i finansowej fundacji. Powołując się na literaturę współczesną brano pod uwagę definicję przychodów i kosztów wszelkiego rodzaju, ale związanych z przedmiotem prowadzonej działalności, do której organizacja pozarządowa została powołana. Doskonałym źródłem wiedzy w tym zakresie okazały się również obowiązujące akty normatywne – ustawy i rozporządzenia mówiące o tematyce związanej z pracą. W pracy korzystano również z artykułów prasowych i czasopism zajmujących się interesującą autorkę tematyką zarówno przychodów jak i kosztów. Wykorzystano także materiały internetowe.
Czytaj dalej: